Of je nu een doorgewinterde tuinier bent of nog maar net begint met tuinieren, één vraag blijft belangrijk: wanneer is nu eigenlijk de juiste tijd om te planten? Het antwoord hangt af van het soort plant. In deze blog nemen we je mee langs verschillende plantgroepen zoals haagplanten, bomen, vaste planten, bloembollen en kruiden. Zo weet jij precies wanneer je aan de slag kunt.

Haagplanten: plant ze bij voorkeur in het najaar

De beste periode om haagplanten aan te planten loopt van eind september tot begin april. In deze maanden zijn de meeste planten in rust, waardoor ze minder kwetsbaar zijn bij het verplanten. Dat geldt vooral voor haagplanten met blote wortel of kluit. In het vroege najaar (september–oktober) is de grond nog relatief warm, wat gunstig is voor een snelle wortelontwikkeling. Later in het najaar en in de winter is de grond kouder, maar de planten zijn dan in rust en kunnen zich goed focussen op het vormen van nieuwe wortels.

Wat is de rustperiode?
De rustperiode is de tijd waarin een plant niet actief groeit – meestal van november tot maart. Vooral bij kluitplanten en wortelgoed is dit hét moment om te planten, omdat de plant dan in ‘winterslaap’ is. Er gaat dan minder energie naar de bladeren en juist meer naar het ontwikkelen van wortels, wat de kans op succesvol aanplanten vergroot.

Tip: lees ook ons blog over wortelgoed, haagplanten met kluit en in pot en uitgebreid artikel over het planten van haagplanten.

Bomen planten? Kies het juiste moment en de juiste soort

Bomen zijn echte blikvangers in de tuin. Ze geven hoogte, karakter en structuur en kunnen zorgen voor privacy, schaduw of kleur in elk seizoen. Het planten van een boom vraagt om het juiste moment én de juiste soort. De beste periode om bomen te planten is van november tot en met april. Bomen zijn dan namelijk in de rustperiode en verbruikt dus minder energie. Zo kan hij zich richten op het ontwikkelen van sterke wortels. Potgekweekte bomen kun je – mits het niet vriest – in principe het hele jaar door planten, maar ook hier geldt: het najaar en vroege voorjaar zijn over het algemeen de beste keuzes voor een goede start.

Planttip: zorg altijd voor een ruim plantgat, verbeter de grond indien nodig met aanplantgrond en zet de boom stevig vast met boompalen. Geef ook in de herfst en winter goed water na het planten – de wortels moeten aan de slag, ook als het koud is. Let op: plant je boom dus niet als het vriest. 

Vaste planten: voor- én najaar zijn perfecte momenten

Vaste planten zijn de ruggengraat van de tuin. Ze komen elk jaar terug, zorgen voor kleur, structuur en sfeer – en zijn er in allerlei vormen, hoogtes en bloeitijden. Denk aan romantische rozen, kleurrijke borderplanten, geurige lavendel of mediterrane blikvangers zoals een vijg of oleander. Je kunt vaste planten het beste aanplanten in het voorjaar (maart t/m mei) of in het najaar (september t/m oktober). Beide momenten hebben hun eigen voordelen. In het voorjaar is de bodem aan het opwarmen, waardoor planten snel gaan groeien. Ze slaan vlot aan, maar hebben in de eerste maanden wel extra water nodig. In het najaar is de bodem nog warm van de zomer en valt er meer neerslag. De plant richt zich dan vooral op wortelgroei, waardoor je in het voorjaar een krachtige groeistart krijgt. Vermijd planten tijdens hittegolven of bij vorst – dan heeft de plant te veel stress om goed aan te slaan.

Bloembollen: plant op tijd voor een tuin vol kleur

Bloembollen zijn dé manier om vroeg in het jaar kleur in je tuin te brengen – of juist midden in de zomer te genieten van uitbundige bloemen. De timing van het planten is hierbij cruciaal: sommige bollen hebben een koudeperiode nodig, andere juist warmte.

Voorjaarsbloeiers: plant in het najaar

Voorjaarsbloeiende bloembollen zoals tulpen, narcissen, krokussen, blauwe druifjes en hyacinten plant je tussen september en december, idealiter voor de eerste nachtvorst. Deze bollen hebben de koude winter nodig om in het voorjaar tot bloei te komen. 

Zomerbloeiers: plant in het voorjaar

Zomerbloeiende bloembollen zoals dahlia’s, gladiolen, calla’s en lelies plant je juist vanaf april tot uiterlijk eind mei, zodra de kans op nachtvorst voorbij is. Deze bollen zijn niet winterhard en verdragen geen kou, dus bewaar ze tot het moment van planten op een droge, vorstvrije plek. Tip: veel zomerbollen (zoals dahlia’s) bloeien door tot ver in september als je ze regelmatig voorziet van water en uitgebloeide bloemen weghaalt.

Lees ook ons blog met tips voor het planten van bloembollen.

Kruiden en eenjarige planten: plant na IJsheiligen voor een vliegende start

Kruiden en eenjarige planten brengen geur, kleur én vaak eetbare opbrengst in je tuin of balkon. Ze groeien snel, zijn makkelijk in onderhoud en perfect om borders, potten en bakken mee op te fleuren. Omdat de meeste soorten gevoelig zijn voor kou, is het belangrijk om op het juiste moment te planten. De beste tijd om kruiden en eenjarigen buiten te planten is na IJsheiligen – dat is rond 15 mei. Tot die tijd is de kans op nachtvorst nog aanwezig, en dat kunnen veel jonge planten (zoals basilicum of petunia) niet verdragen. Vanaf half mei is de temperatuur meestal stabiel genoeg voor een goede start.

Handig gereedschap voor een vlotte aanplant

Goed voorbereid aanplanten begint met het juiste tuingereedschap. Met een paar basisitems maak je het jezelf een stuk makkelijker én werk je sneller en netter.

Onmisbare tools bij het planten:

Plantenschepje of spade – om plantgaten te maken en de grond los te maken
Hark of cultivator – ideaal om de bovenlaag van de grond luchtig te maken
Bollenplanter – maakt het planten van bloembollen eenvoudig en op de juiste diepte
Snoeischaar – voor het wegsnoeien van beschadigde wortels of takken
Gieter of tuinslang met broeskop – voor het zacht water geven direct na aanplant
Handsdhoenen: beschermen je handen tegen scherpe wortels en natte aarde
Boombanden en palen – essentieel bij het planten van jonge bomen

Tip: Maak je gereedschap na gebruik schoon en droog op om het langer mee te laten gaan.

Wanneer planten: kort samengevat

Zoals je hebt kunnen lezen, is het najaar voor veel planten de ideale tijd om aan te planten. Dat komt doordat het najaar een aantal belangrijke voordelen biedt. De bodem is vaak nog warm van de zomer, wat zorgt voor een snelle wortelontwikkeling. Planten staan in deze periode in ruststand, waardoor de energie vooral naar de wortels gaat in plaats van naar bladgroei – precies wat je wilt na aanplant. Daarnaast ontwikkelen planten in het najaar al nieuwe haarwortels, waardoor ze in het voorjaar direct een voorsprong hebben. Ook is er vaak minder water nodig, doordat de luchtvochtigheid hoger is en er meer neerslag valt. Hierdoor kunnen jonge planten beter tegen eventuele droogte in het voorjaar. En tot slot is het najaar ook interessant voor je portemonnee: vanaf eind september zijn er vaak voordeligere haagplanten en bomen verkrijgbaar als wortelgoed of kluitplant – een sterke, natuurlijke manier van kweken die ideaal is voor het plantseizoen.

Praktische tips

Let op de vorst: nachtvorst is geen probleem, maar overdag vorst kan het planten bemoeilijken.
Bodem: zorg ervoor dat water goed weg kan, om 'verdrinking' van je planten te voorkomen.
Bemesten: gebruik organische meststoffen zoals Hagen-AZ bij het planten in het najaar. Ook potgrond of aanplantgrond is een goede keuze.
Combineren: experimenteer met combinaties van vaste planten en bloembollen voor een kleurrijke tuin!